Loading...
Ποίηση2023-09-08T12:16:14+03:00

Ποίηση

Γιατί να ασχοληθεί κάποιος, άντρας ή γυναίκα, νέος ή μεγάλος, με την Ποίηση; Τι στην ευχή έχει ή μεταδίδει ώστε να αξίζει να δώσει κανείς χρόνο σε αυτήν – όταν ο χρόνος είναι αγαθό που δεν διαθέτουμε σε αφθονία, ως φαίνεται…

Ο Πλάτων, ένας διεθνώς διάσημος φιλόσοφος, τον οποίο σέβομαι βαθύτατα, απαγόρευσε την Ποίηση στην (ιδανική του) Πολιτεία. Μα νομίζω πως μάλλον μας κοροϊδεύει, διότι γράφει μεν πρόζα, μα πολύ ποιητική, αφού χρησιμοποιεί αρκετά από τα στοιχεία της Ποίησης όπως ρυθμό, παρήχηση και σχήματα λόγου – μεταφορές, παρομοίωση, υπερβολή, προσωποποίηση, ειρωνεία, μύθο.
Ίσως, πάλι, να έβλεπε πως εκτός από δυο τρεις καλούς ποιητές οι πολλοί να έγραφαν πολύ άσxημα κι έτσι δεν τους ήθελε.

Οπότε, αγνοώ την απαγόρευση, μα δέχομαι την αριστεία που ο φιλόσοφος πρότεινε για τη μουσική, που συγγενεύει με την καλή Ποίηση, και για όλες τις άλλες τέχνες.

Δεν συμφωνώ με όλα όσα λέει ο Αριστοτέλης στο “Ποιητικά” του περί ποίησης, θεάτρου κ.λπ, μα εδώ δέχομαι την “κάθαρση δι’ ελέου και φόβου”. Αυτά όμως θέλουν εκτενή συζήτηση. Εδώ γράφω μόνο για Ποίηση, όχι και θέατρο, και μάλιστα σύντομα, γιατί τα πολλά λόγια δεν φωτίζουν πάντα το υπό συζήτηση θέμα.

Ποίηση είναι, κι εδώ παραφράζω και διασκευάζω, η ανάκληση (recollection κατά τον Άγγλο ποιητή Wordsworth “αναπόληση, περισυλλογή”) και καταγραφή στιγμών συγκίνησης που συνοδεύεται από βαθύτερη κατανόηση της σημασίας μιας άποψης της ύπαρξής μας. Δεν έχει σχέση με την επιθυμία να είσαι “ποιητής” και να γράφεις για να ανήκεις στον “ποιητικό κύκλο”, που μόνο η πραγματική ποίηση δεν τον ενδιαφέρει. Ενώ πολλοί έχουν τέτοιες στιγμές, λίγοι έχουν τα εφόδια να τις κάνουν ποιήματα. Απαραίτητα στοιχεία είναι κάποιος ρυθμός (έστω και στο συνομιλητικό ύφος του ελεύθερου στίχου), παραδοσιακά σχήματα λόγου (μεταφορά, μετωνυμία, παρομοίωση, συνεκδοχή, υπερβολή κ.λπ.) και Αντικειμενική Αντιστοιχία (ή Συστοίχηση). Αν αυτό το τελευταίο απουσιάζει, τότε μάλλον έχουμε παραποίηση και προσποίηση.

Στην εποχή μας η προσέγγιση των κριτικών σε ό,τι περνά για ποίηση είναι συνήθως μια αναπαραγωγή με δικά τους λόγια των ιδεών και θεμάτων στα ποιήματα που εξετάζουν (ή τη γενικότερη φιλοσοφία του ποιητή). Ασχολούνται με άλλα λόγια με τη θεματολογία. Δεν δίνεται, παρά σπανιότατα, προσοχή στην ποιητική τεχνική με ανάλυση των στίχων, δηλαδή στη χρήση που ο ποιητής κάνει των λέξεων, του ρυθμού, των σχημάτων λόγου, της Αντικειμενικής Αντιστοιχίας. Μα μόνο με τέτοια προσέγγιση και ανάλυση διαπιστώνουμε την ποιότητα της ποιητικής γραφής. Και πρέπει να μπορεί ο κριτής να κατηγοριοποιεί ένα έργο ως καλό, μέτριο ή κακό. Το τι γράφει ένας ποιητής έχει σημασία μόνο αν αυτό πραγματώνεται με την ποιητική τεχνική. Αλλιώς θα μπορούσε να γραφτεί ως δοκίμιο και δεν έχει αξία ως Ποίηση.

Έγραψα ποιήματα για λίγα χρόνια εστιάζοντας στις 4 εποχές μόνο για να δώσω ένα δείγμα διαφορετικής προσέγγισης στη ζωή και στην ποίηση. Δοκίμασα διαφορετικές φόρμες και διαφορετικά ύφη – ακόμα και σουρεαλιστικές ασυναρτησίες, μα με αρκετό σχεδιασμό. Αυτόματη ποίηση δεν υπήρξε ποτέ ούτε μπορεί να υπάρξει.

Όταν έγραψα, όπως μου φάνηκε, αρκετά και για διαφορετικές απόψεις της Ενότητας του Όντος, δηλαδή της αιώνιας και αμετάβλητης Παρουσίας που αγκαλιάζει τα πάντα και αναπνέει μέσα από τα πάντα, σταμάτησα. Λυπάμαι που δεν διόρθωσα πολλές γραμμές οι οποίες αφέθηκαν, παρά τον σχεδιασμό, στην εύκολη γραφή της παραποίησης και προσποίησης. Αυτή η γραφή, δυστυχώς, περνά για ποίηση σήμερα, και, ομολογώ, παρασύρθηκα κι εγώ νομίζοντας τότε πως οι γραμμές ήταν αν όχι καλές, τουλάχιστον αποδεκτές. Τώρα βλέπω πως πολλές δεν είναι και θα έπρεπε να είχαν διορθωθεί.

Ο πολύ καλός μου φίλος Νικόδημος έχει γράψει πολλά άρθρα περί Ποίησης, καλής και κακής, και περί σωστής προσέγγισης, στο ιστολόγιο “Βίγλα“. Βλέπετε π.χ. στη σειρά Ποίηση τα 23, 24, 30, 62, 63, 90, 124 και πολλά άλλα. Δεν θα έλεγα περισσότερα εγώ εδώ.

Νίκος Καζάνας

Ένα Καλοκαίρι

Κατεβαστε το PDF

Χαμόγελα Χειμώνα

Κατεβαστε το PDF

Εκπλήξεις Φθινοπώρου

Κατεβαστε το PDF

Σώμα της Άνοιξης

Κατεβαστε το PDF

Μείνετε ενήμεροι σχετικά με τις δραστηριότητες & τα νέα του Σωματείου

ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ / ΝΕΑ / ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ